Zbulohet vrima e madhe e zezë jo shumë larg Tokës
Observatori Hapësinor Evropian (ESO) ka njoftuar se astronomët kanë identifikuar vrimën e zezë më masive yjore të zbuluar ndonjëherë në galaktikën tonë, çuditërisht afër Tokës.
Sipas një punimi të botuar në revistën Astronomy and Astrophysics, vrima Gaia BH3 u vu re në të dhënat e mbledhura nga misioni Gaia i Agjencisë Evropiane të Hapësirës (ESA).
Të dhënat treguan se ylli në sistemin e vrimave të zeza BH3 ishte tronditës në një mënyrë që tregonte se kishte një trup të padukshëm me masë të madhe që e tërheq atë me gravitetin e tij.
Të dhënat nga bashkëpunimi Gaia, si dhe të dhënat e mbledhura nga Teleskopi Shumë i Madh i ESO-s (VLT) dhe teleskopët e tjerë të observatorit tokësor, u përdorën për të përcaktuar masën e BH3.
Vrimat e zeza yjore formohen nga kolapsi i yjeve masive, dhe ato të identifikuara më parë në Rrugën e Qumështit ishin mesatarisht rreth 10 herë më masive se Dielli. Vrima e dytë e zezë yjore më masive e zbuluar në galaktikën tonë, Cygnus X-1, ka “vetëm” 21 masa diellore.
Ajo që është veçanërisht interesante në lidhje me zbulimin e ri është se BH3 është jashtëzakonisht afër Tokës – është vetëm 2000 vit drite larg në yjësinë Shqiponja, duke e bërë atë vrimën e dytë të zezë të njohur afër Tokës.
Më i afërti i zbuluar deri më tani është BH1, i cili është rreth 1500 vjet dritë larg, por ka një masë prej “vetëm” 10 masa diellore.
BH3 u gjet ndërsa ekipi shqyrtoi vëzhgimet nga misioni Gaia i ESO-s, i cili harton pozicionet dhe lëvizjet e rreth dy miliardë yjeve në Rrugën e Qumështit.
“Askush nuk priste të gjente një vrimë të zezë masive të pazbuluar deri më tani,” tha anëtari i bashkëpunimit të Gaia, Pasquale Panuzzo, një astronom në Qendrën Kombëtare për Kërkime Shkencore (CNRS) në Observatoire de Paris – PSL në Francë. “Ky është një zbulim kërkimor që ndodh një herë në jetë,” shtoi ai.
Për të konfirmuar zbulimin e tyre, bashkëpunimi Gaia përdori të dhëna nga observatorë me bazë tokësore, duke përfshirë instrumentin Ultraviolet dhe Visual Echelle Spectrograph (UVES) në VLT të ESO-s, që ndodhet në shkretëtirën Atacama të Kilit.
Vrimat e zeza formohen nga kolapsi i yjeve gjigantë dhe rriten duke gëlltitur gaz, pluhur, yje dhe vrima të tjera të zeza që ndodhen aty pranë.
Vrimat e zeza të njohura aktualisht ndahen në dy kategori: vrima të zeza me masë yjore, masa e të cilave është disa deri në disa dhjetëra herë më e madhe se ajo e Diellit; dhe vrimat e zeza supermasive, përbindëshat kozmikë që mund të kenë një masë prej disa milionë deri në 50 miliardë herë më të madhe se Dielli.
BH3 është aktualisht vrima e zezë yjore më e madhe e njohur në Rrugën e Qumështit, e dyta në masë pas vrimës së zezë supermasive Shigjetari A* në qendër të galaktikës.
Vrimat e zeza me masë të ndërmjetme, të cilat kanë një masë midis 100 dhe 100.000 herë më të madhe se Dielli, janë më të pakapshmet në univers.