Teleskopi Euklid sot niset për në hapësirë me shpresën për të zbuluar mistere të materies së zezë

Sot, një teleskop i jashtëzakonshëm evropian do të niset nga Florida e SHBA-sw për në hapësirë, në një përpjekje për të eksploruar anën e errët të kozmosit.

Misioni Euklid që kushtoi rreth 1 miliardë euro për ta ndërtuar, do të hetojë dy komponentët më të çuditshëm të universit: energjinë e errët dhe lëndën e errët. E para është emri që i është dhënë një force misterioze që u tregua – në vitin 1998 – se po përshpejtonte zgjerimin e universit, ndërsa e dyta është një formë e materies që mendohet se përshkon kozmosin, duke i siguruar universit 80% të masës së tij dhe vepron si një ngjitës kozmik që mban së bashku galaktikat.

Si energjia e errët ashtu edhe materia e errët janë të padukshme dhe astronomët kanë qenë në gjendje të konkludojnë ekzistencën e tyre vetëm duke matur ndikimin e tyre në sjelljen e yjeve dhe galaktikave, përcjell rtv21.tv.

Euklidit do t’i duhet një muaj për të kaluar sistemin diellor në destinacionin e tij 1.5 milion kilometra nga Toka në një pozicion të njohur si pika e dytë e Lagranzhit. Këtu anija do të jetë në gjendje të shikojë në hapësirën e thellë me diellin, Tokën dhe hënën pas saj. Anija kozmike 2 tonëshe më pas do të fillojë studimin e saj në qiej.

Një saktësi e tillë do të jetë vendimtare në zbulimin e sekreteve të materies së errët, e cila nuk mund të shihet drejtpërdrejt sepse me shumë mundësi përbëhet nga grimca që nuk emetojnë, reflektojnë ose thithin dritën, sipas shkencëtarëve. Për të kapërcyer këtë problem, Euklidi do të shfrytëzojë një fenomen të njohur si lente gravitacionale.

Kjo do të përfshijë marrjen e miliona imazheve të galaktikave. Në disa raste, drita nga këta trupa të largët do të kalojë përmes lëndës së errët gjatë udhëtimit të saj drejt Tokës. Kur kjo të ndodhë, fusha e saj gravitacionale do të shtrihet dhe do të devijojë shtegun e dritës. Ky është lente gravitacionale dhe imazhet e shtrembëruara që prodhon do të ofrojnë njohuri kryesore për natyrën e materies së errët që po i shkakton ato.

Rezultati përfundimtar i kësaj pune do të jetë krijimi i një historie se si universi është zgjeruar gjatë 10 miliardë viteve të fundit, një kronologji që duhet të zbulojë sekrete që duhet të ndihmojnë në zbulimin e natyrës së vërtetë të energjisë së errët.

Në këtë mënyrë, Euklidi – i quajtur sipas matematikanit të lashtë grek, i cili konsiderohet si babai i gjeometrisë – shpresohet se do të zbulojë sekretet e universit të errët.

Edhe pse ky projekt është i drejtuar kryesisht nga Agjencia Hapësinore Evropiane (ESA), misioni ka të dhëna të rëndësishme shkencore dhe inxhinierike edhe nga agjencia hapësinore amerikane (NASA).

Eksperimentet e mëparshme kanë sugjeruar që energjia e errët përbën rreth 70 për qind të të gjithë energjisë në Univers; materia e errët rreth 25 për qind; ndërsa e gjithë materia e dukshme – si yjet, gazin, pluhurin, planetët dhe njerëzit – përbën rreth 5 për qind.

Për ta zbërthyer natyrën e energjisë dhe materies së errët, teleskopi Euklid do të kryejë një hulumtim gjashtëvjeçar.

Detyrë kryesore e tij do të jetë hartimi i shpërndarjes së materies së errët, materie kjo që nuk mund të detektohet drejtpërdrejt, por që astronomët e dinë se ndodhet atje për shkak të efekteve të gravitetit. /21Media