Shkencëtarët shpresojnë që teleskopi Euklid do të zbulojë mistere të materies së zezë

Në vetëm disa javë, një teleskop i jashtëzakonshëm evropian do të niset për në hapësirë, në një përpjekje për të eksploruar anën e errët të kozmosit.

Misioni Euklid që kushtoi rreth 1 miliardë euro për ta ndërtuar, do të hetojë dy komponentët më të çuditshëm të universit: energjinë e errët dhe lëndën e errët. E para është emri që i është dhënë një force misterioze që u tregua – në vitin 1998 – se po përshpejtonte zgjerimin e universit, ndërsa e dyta është një formë e materies që mendohet se përshkon kozmosin, duke i siguruar universit 80% të masës së tij dhe vepron si një ngjitës kozmik që mban së bashku galaktikat.

Si energjia e errët ashtu edhe materia e errët janë të padukshme dhe astronomët kanë qenë në gjendje të konkludojnë ekzistencën e tyre vetëm duke matur ndikimin e tyre në sjelljen e yjeve dhe galaktikave, shkruan Guardian, përcjell rtv21.tv.

Euklid ishte menduar të lëshohej vitin e kaluar me një raketë ruse Soyuz. Megjithatë, pas pushtimit të Ukrainës, Agjencia Evropiane e Hapësirës i dha fund bashkëpunimit me agjencinë ruse të hapësirës, Roscosmos, dhe në vend të kësaj nënshkroi një marrëveshje për të përdorur një raketën Falcon 9 nga kompania SpaceX e Elon Musk.

I planifikuar për nisje më 1 korrik, Euklidit do t’i duhet një muaj për të kaluar sistemin diellor në destinacionin e tij 1.5 milion kilometra nga Toka në një pozicion të njohur si pika e dytë e Lagranzhit. Këtu anija do të jetë në gjendje të shikojë në hapësirën e thellë me diellin, Tokën dhe hënën pas saj. Anija kozmike 2 tonëshe më pas do të fillojë studimin e saj në qiej.

Një saktësi e tillë do të jetë vendimtare në zbulimin e sekreteve të materies së errët, e cila nuk mund të shihet drejtpërdrejt sepse me shumë mundësi përbëhet nga grimca që nuk emetojnë, reflektojnë ose thithin dritën, sipas shkencëtarëve. Për të kapërcyer këtë problem, Euklidi do të shfrytëzojë një fenomen të njohur si lente gravitacionale.

Kjo do të përfshijë marrjen e miliona imazheve të galaktikave. Në disa raste, drita nga këta trupa të largët do të kalojë përmes lëndës së errët gjatë udhëtimit të saj drejt Tokës. Kur kjo të ndodhë, fusha e saj gravitacionale do të shtrihet dhe do të devijojë shtegun e dritës. Ky është lente gravitacionale dhe imazhet e shtrembëruara që prodhon do të ofrojnë njohuri kryesore për natyrën e materies së errët që po i shkakton ato.

Rezultati përfundimtar i kësaj pune do të jetë krijimi i një historie se si universi është zgjeruar gjatë 10 miliardë viteve të fundit, një kronologji që duhet të zbulojë sekrete që duhet të ndihmojnë në zbulimin e natyrës së vërtetë të energjisë së errët.

Në këtë mënyrë, Euklidi – i quajtur sipas matematikanit të lashtë grek, i cili konsiderohet si babai i gjeometrisë – shpresohet se do të zbulojë sekretet e universit të errët. /21Media