Serwer analizon draftin e Asociacionit: Parasheh kompetenca ekzekutive

Specialisti në fushën për menaxhimin e konfliktit dhe një nga vëzhguesit e dinamikës politike në Ballkanin Perëndimor, Daniel Serwer, ka analizuar përmbajtjen e draftit të Asociacionit të Komunave me Shumicë serbe i propozuar nga Bashkimi Evropian.

Serwer ka ardhur në disa përfundime duke nxjerrë të mirat dhe jo të mirat e këtij drafti, shkruan portali rtv21.tv

Po ashtu profesori amerikan, flet edhe për ato çka nuk përmenden në këtë draft e që duhet të sqarohen.

Analiza e plotë:

Të mirat, të këqijat dhe të pashkruarat

Drafti i statutit të propozuar nga BE-ja për Asociacionin e Komunave me shumicë serbe në Kosovë tani është gjerësisht i disponueshëm . A është e mirë, apo është e keqe? Përgjigja është sigurisht e ndërlikuar dhe varet jo vetëm nga ajo që është në tekstin e propozuar, por edhe nga ajo që nuk është në të. Pra, këtu është vlerësimi im paraprak:

E mira

Teksti e quan Kosovën “Republika e Kosovës”, që për mendimin tim është emërtimi i duhur (në anglisht). Unë dyshoj se ky është një prishje e marrëveshjes për Serbinë, por ne duhet të presim dhe të shohim.
Ai parasheh shqyrtimin paraprak të Gjykatës Kushtetuese të Kosovës, duke përfshirë çdo ndryshim të statutit, gjë që është jetike.

Procedurat për themelimin më duken si të arsyeshme dhe përfshijnë një rol për Ministrinë e Administrimit të Pushtetit Lokal të Qeverisë së Kosovës.
Anëtarësimi në Asociacion është vullnetar për komunat me shumicë serbe. Komunitetet joserbe duhet të përfaqësohen, edhe pse në një mënyrë të papërcaktuar.

BE-ja do të sigurojë mbikëqyrje për 5 vjet, të rinovueshme për 5 të tjera.

Jo aq i mirë

Statuti thotë se qëllimi është që t’u mundësohet serbëve në Kosovë të përfitojnë nga të drejtat tashmë ekzistuese pa shtuar kompetencat ekzekutive përtej atyre ekzistuese në komuna. Kjo nuk është mirë, pasi pranon mundësinë e kompetencave ekzekutive në fushat e përgjegjësisë komunale tashmë ekzistuese.
Ai i lejon qeverisë serbe të ofrojë mbështetje financiare pa kërkuar që ajo të rrjedhë përmes qeverisë së Kosovës, e cila ka vetëm fuqi audituese. Parashikon gjithashtu importe pa taksa dhe pa taksa për Shoqatën, e cila është një boshllëk gjigant.

Asociacioni mund të miratojë rregullore, vendime, deklarata, rregullore dhe udhëzime. Kjo dispozitë parashikon qartë kompetencat ekzekutive.

Qeveria serbe përmes Asociacionit mund të ofrojë shërbime shëndetësore dhe arsimore. Kjo në thelb e bën të përhershme marrëveshjen aktuale, e cila cenon sovranitetin e Kosovës. Unë nuk shoh një dispozitë të qartë për mbikëqyrjen e republikës së kurrikulës së ofruar në institucionet arsimore të ofruara nga Serbia.

Komunat me shumicë serbe marrin kart blanche në fushat e përgjegjësisë komunale, duke përfshirë kulturën, zhvillimin ekonomik, planifikimin urban dhe rural dhe kërkimin dhe zhvillimin. Pyes veten nëse Shoqata vendosi se makinat duhet të lëvizin në të majtë nëse kjo mund të mbulohet.

Çfarë nuk thuhet

Nuk ka kuid pro quo . Vetë statuti nuk kërkon njohjen e Kosovës nga Serbia, madje as t’i referohet marrëveshjes së vitit 2013 në të cilën bazohet, e cila kishte dispozita të qarta që nënkuptonin sovranitetin e Kosovës dhe njohjen e vlefshmërisë së Kushtetutës së Kosovës në të gjithë territorin e saj. Këto çështje duhet të rregullohen përpara çdo miratimi zyrtar të statutit.

Ka shumë dispozita në statut që Serbia nuk do t’i pranonte për komunat me shumicë shqiptare në Serbi. Reciprociteti është ndër rregullat e para të diplomacisë. Çdo gjë me të cilën nuk do të pajtohej Serbia, Kosova nuk duhet të pajtohet nëse nuk i shërben interesit të Republikës.

Nuk ka asnjë kufizim në pikat e rendit të ditës që Kuvendi mund të diskutojë. A do të ishte e lejueshme që ajo të diskutonte refuzimin e sistemit gjyqësor të Kosovës, siç ka bërë Kuvendi në Republikën Srpska të Bosnjës, apo shpalljen e pavarësisë? A mund të nxjerrë një rregullore që ndalon ekspozimin e artefakteve kulturore shqiptare brenda komunave të Shoqatës?

Nuk ka asnjë dispozitë që kërkon mbledhje publike të Shoqatës dhe Bordit të saj Ekzekutiv, apo edhe shpallje publike të vendimeve të tyre.

BE-ja dhe SHBA-ja padyshim synojnë ta fusin këtë propozim në fyt Albin Kurtit. Ky do të ishte një gabim.
Jam i sigurt se shumë nga këto pika janë të diskutueshme dhe se nuk kam marrë gjithçka siç duhet. Mund të ketë edhe pika të tjera që kërkojnë sqarime. Do të jem i lumtur të shoh një diskutim të gjerë të këtij drafti./21Media