Gazeta zvicerane me reportazh mbi vendimin për Manastrin: Ironi që kjo është bërë nga Kurti
Prestigjiozja zvicrane Neue Zurcher Zeitung i ka kushtuar një reportazh Manastirit të Deçanit pas vendimit të Qeverisë së Kosovës për ta zbatuar vendimin e Gjykatës Kushtuese
Qeveria e Kosovës i është dorëzuar një mosmarrëveshjeje të zgjatur prej dekadash mbi të drejtat e tokës së një manastiri. Në këtë mënyrë Prishtina siguron vullnetin e mirë ndërkombëtar, fillon reportzhin përditshmja zvicërane
“Nëse dëshironi të vizitoni manastirin ortodoks serb të Visoki Deçanit thellë në malet e Kosovës, duhet të kaloni dy poste roje nga forca mbrojtëse e NATO-s KFOR dhe të lini një letërnjoftim në hyrje. Ndërtesa e shenjtë me afresket e saj të lë pa frymë nga shekulli i 14-të nuk është vetëm një kryevepër e ndërtimit të kishës mesjetare, por edhe një simbol shumë i ngarkuar në konfliktin mbi shtetin më të ri të Evropës. Manastiri është i vetmi vend fetar në Kosovë nën mbrojtje ushtarake 24 orëshe.”, shkruan Neue Zurcher Zeitung, përcjell portali rtv21.tv
Vendimi i Gjykatës Kushtetuese
Një përparim i rëndësishëm është arritur tani me zgjidhjen e një mosmarrëveshjeje dekadash të tokës. Kryeministri i Kosovës Albin Kurti njoftoi të mërkurën se kishte urdhëruar autoritetet që të regjistrojnë 24 hektarë tokë si pronë e manastirit. Vendimi shkon përtej çështjeve të thjeshta pronësore dhe mund ta çojë Kosovën një hap të madh përpara në kërkimin e saj për njohje ndërkombëtare. Por gjërat e para së pari.
Deri në shpronësimin në Jugosllavinë socialiste, manastiri në Deçan zotëronte sasi të mëdha toke. Disa vite para fillimit të Luftës së Kosovës, një kohë e presionit në rritje nga Beogradi mbi popullsinë shumicë shqiptare të krahinës së atëhershme serbe, qeveria e Sllobodan Millosheviqit i ktheu manastirit një pjesë të vogël të pronësisë së mëparshme të tokës, ato 24 hektarë. .
Megjithatë, Kosova nuk e njohu këtë vendim pas pavarësisë. Nën abatin e tij karizmatik Sava Janjic, i cili gjithashtu njihet ndërkombëtarisht përmes paraqitjeve të tij në media, manastiri paditi në Kosovë dhe u vendos në favor nga Gjykata Kushtetuese në vitin 2016.
Pavarësisht thirrjeve të shumta nga Perëndimi, gjykimi përfundimtar nuk u krye kurrë. “Është disi paradoksale,” thotë Janjic në një intervistë. “Ne që quhemi institucioni serb, e mbështesim vendimin e Gjykatës Supreme të Kosovës. Por qeveria dhe autoritetet e refuzojnë atë., shkruan gazeta zvicërane.
Shqetësimi për precedentin
Zyra e regjistrimit të tokës në qytetin e Deçanit deri më tani ka refuzuar kategorikisht regjistrimin e pronësisë së tokës së manastirit. Kryebashkiaku i tha gjithashtu NZZ-së këtë javë se ai qëndronte në kundërshtimin e tij të vendimit të gjykatës.
Një argument është frika nga krijimi i një precedenti. Në fund të fundit, shumë kisha dhe manastire dikur zotëronin sasi të mëdha toke. “Përveç kësaj, ne nuk kemi luftuar për ta shkëmbyer vendin tonë me vullnetin e mirë ndërkombëtar”, thotë aktivisti Adem Lushaj nga Deçani, duke përmbledhur qëndrimin e shumë qytetarëve të qytetit të tij.
Qyteti ishte skena e luftimeve të rënda dhe është krenar për rolin e tij në luftë. Kujtimin për këtë e mbajnë gjallë flamujt dhe muralet e shumta të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK). “Dhe kush garanton se ne do të marrim diçka në këmbim?”
Kurti, nga të gjithë njerëzit, dorëzohet
Ka njëfarë ironie në faktin që kthesja është bërë nën Albin Kurtin e të gjithë njerëzve. Sepse Kurti në thelb është kundër çdo lëshimi ndaj Serbisë apo bashkësisë ndërkombëtare.
“Vendimet e njëanshme, siç është dëbimi de facto i dinarit serb, i cili ka një rëndësi të madhe si mjet pagese për minoritetin serb në vend, kohët e fundit kanë çuar në një ftohje të ndjeshme të marrëdhënieve me aleatët tradicionalë në Perëndim. I dërguari special amerikan për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, foli këtë javë për një problem serioz komunikimi me Prishtinën.
Sa i përket Deçanit, edhe kryeministri Kurti për një kohë të gjatë nuk ka qenë i gatshëm të pranojë vendimin e Gjykatës Supreme. Si politikan opozitar, ai i cilësoi gjyqtarët kushtetues si tradhtarë dhe kriminelë pas vendimit të vitit 2016.”, vijon Neue Zurcher Zeitung
Kushti për pranim në Këshillin e Evropës
Kreu i qeverisë kosovare vendimin e ka marrë të mërkurën me kërcëllim demonstrues të dhëmbëve. Kurti tha se ai vazhdon ta shohë vendimin si të dëmshëm për vendin. Megjithatë, pa zbatim, nuk ka asnjë perspektivë për avancimin e procesit të anëtarësimit për Këshillin e Evropës.
Pranimi në organizatat ndërkombëtare është prioritet i politikës së jashtme për Kosovën, shtetësia e së cilës njihet vetëm nga pak më shumë se gjysma e bashkësisë ndërkombëtare dhe kundërshtohet në mënyrë aktive nga Serbia në veçanti. Në dhjetor 2022, vendi paraqiti një kërkesë për anëtarësim në Këshillin e Evropës.
Dora Bakogianni, raportuesja për asamblenë parlamentare të Këshillit – dhe motra e kryeministrit grek Kyriakos Mitsotakis – e bëri të qartë së fundmi se refuzimi për të zbatuar vendimin e gjykatës për Deçanin ishte një shkelje e shtetit të së drejtës. Kjo është e papajtueshme me anëtarësimin e Kosovës në këtë organizatë. Një opinion ligjor nga Këshilli i Evropës kishte dalë më parë në të njëjtin përfundim./21Media