Simptomat, diagnostifikimi dhe trajtimi i kancerit të mushkrive, pulmologu Morina jep detaje për RTV21
Kanceri është një sëmundje në të cilën qelizat e çrregullta në trup rriten panderprerë dhe jashtë kontrollit.
Kanceri i mushkërive fillon në mushkëri dhe pastaj mund të përhapet në nyjet limfatike ose në organe të tjera të trupit, siç është truri. Kanceri gjithashtu nga organet tjera mund të përhapet në mushkëri. Përhapja e qelizave të kancerit nga një organ në tjetrin quhet metastaza.
Në lidhje me kancerin e mushkrive, pulmologu, Besim Morina ka dhënë detaje për RTV21, teksa i ka përmendur edhe faktorët të cilët ndikojnë në krijimin e kësaj sëmundje.
Disa faktorë rreziku mund të rrisin shanset për t’u prekur nga kanceri i mushkërive, ku sipas pulmologut pirja e duhanit është faktori kryesor i rrezikut për kancerin e mushkërive. Ai është përgjegjës për rreth 80% deri në 90% të vdekjeve nga kanceri i mushkërive. Tymi i duhanit është një përzierje toksike e më shumë se 7000 kimikateve. Të paktën 70 nga këto dihet se shkaktojnë kancer te njerëzit ose kafshët.
Njerëzit që pinë cigare kanë 15 deri në 30 herë më shumë gjasa të preken nga kanceri i mushkërive ose të vdesin nga kanceri i mushkërive sesa njerëzit që nuk pinë duhan.
Sa më shumë vite që një person pi duhan dhe sa më shumë cigare të pijë çdo ditë, aq më shumë rritet rreziku. Lënia e duhanit në çdo moshë mund të ulë rrezikun e kancerit të mushkërive.
”Tymi i duhanit i njerëzve të tjerë (pirja sekondare) gjithashtu shkakton kancer të mushkërive. Pas pirjes së duhanit, radoni është shkaktari i dytë kryesor i kancerit të mushkërive. Radoni është një gaz natyror që formohet në shkëmbinj, tokë dhe ujë. Nuk mund të shihet, shijohet apo nuhatet. Kur radoni futet në shtëpi ose ndërtesa përmes çarjeve ose vrimave, ai mund të bllokohet dhe të grumbullohet në ajrin brenda. Njerëzit që jetojnë ose punojnë në këto shtëpi dhe ndërtesa marrin frymë në nivele të larta të radonit. Për periudha të gjata kohore, radoni mund të shkaktojë kancer të mushkërive”, ka thënë Morina.
Ky i fundit ka treguar një sëmundje e tillë mund të ketë lidhje me trashëgiminë familjare.
”Nëse jeni një i mbijetuar nga kanceri i mushkërive, ekziston rreziku që mund të zhvilloni një kancer tjetër të mushkërive, veçanërisht nëse pini duhan. Rreziku juaj për kancer të mushkërive mund të jetë më i lartë nëse keni një histori familjare të kancerit të mushkërive. Kjo mund të jetë e vërtetë sepse ata gjithashtu pinë duhan, ose jetojnë ose punojnë në të njëjtin vend ku janë të ekspozuar ndaj radonit dhe substancave të tjera që mund të shkaktojnë kancer të mushkërive”, ka thënë ai.
Simptomat e kancerit të mushkërive janë:
- Kollë që përkeqësohet ose nuk largohet.
- Dhimbje gjoksi.
- Frymëmarrje e shkurtër.
- Kollitja me gjak.
- Ndjeheni shumë të lodhur gjatë gjithë kohës.
- Humbje peshe pa ndonjë shkak të njohur.
Besim Morina ka treguar se kjo sëmundje mund të parandalohet duke mos pirë duhan, duke shmanguar duhanin e dorës së dytë, duke bërë testin e shtëpisë tuaj për radon, kini kujdes në punë (shmangni kancerogjenët—gjëra që mund të shkaktojnë kancer).
Ju mund të bëni kontrollë për këtë lloj sëmundje edhe nëse nuk keni simptoma, e kjo realizohet përmes testimit ”Skrining”.
”Mjekët rekomandojnë një test shqyrtimi për të gjetur sëmundjen herët, kur trajtimi mund të funksionojë më mirë. I vetmi test i rekomanduar depistues për kancerin e mushkërive është tomografia e kompjuterizuar me dozë të ulët (e quajtur edhe CT scan me dozë të ulët, ose LDCT). Gjatë një skanimi LDCT, ju shtriheni në një tavolinë dhe një aparat me rreze X përdor një dozë (sasi) të ulët rrezatimi për të bërë imazhe të detajuara të mushkërive tuaja. Skanimi zgjat vetëm disa minuta dhe nuk është i dhimbshëm. Rekomandohet depistimi vjetor i kancerit të mushkërive me LDCT për njerëzit ndërmjet 50 dhe 80 vjeç, të cilët kanë një histori 20 pako-vjeçare ose më shumë të pirjes së duhanit, duhanin tani ose e kanë lënë duhanin brenda 15 viteve të fundit”, ka thënë Morina.
Ekzistojnë dy lloje të kancerit të mushkrive që janë kanceri i mushkrive me qeliza të vogla dhe kanceri i mushkrive me qeliza jo të vogla. Sipas pulmologut Morina këto kategori i referohen asaj se si duken qelizat e kancerit nën një mikroskop
”Nëse diagnostikohet kanceri i mushkërive, bëhen teste të tjera për të zbuluar se sa larg është përhapur përmes mushkërive, nyjeve limfatike dhe pjesës tjetër të trupit. Ky proces quhet Gradim. Lloji dhe faza e kancerit të mushkërive u tregon mjekëve se çfarë lloj trajtimi keni nevojë”, ka shtuar tutje Morina.
Kjo sëmundje mund të trajtohet në disa mënyra, varësisht nga lloji i kancerit të mushkrive dhe sa larg është përhapur.
Njerëzit me kancer të mushkërive me qeliza jo të vogla mund të trajtohen me kirurgji, kimioterapi, terapi rrezatimi, terapi të synuar ose një kombinim të këtyre trajtimeve. Njerëzit me kancer të mushkërive me qeliza të vogla zakonisht trajtohen me terapi rrezatimi dhe kimioterapi./21Media